ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿ ਰਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੀ 73 ਸਾਲਾ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਜਬਰਦਸਤੀ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ 1982 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਈਸਟ ਬੇਅ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਦਰਜ਼ੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਲਾ ਰਹੀ ਸੀ।
❖ ਹਿਰਾਸਤ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਰੁਟੀਨ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਦੌਰਾਨ ICE (Immigration and Customs Enforcement) ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਉਸ ’ਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਰਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਹਰੇਕ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ICE ਦਫ਼ਤਰ ’ਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਗਾਉਂਦੀ ਰਹੀ।
ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧਿਕ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਸੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ, ਉਮਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਾਰੰਬਾਰ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਰਿਹਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
❖ ਹੱਥਕੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ
ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਵਕੀਲ ਦੀਪਕ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ 132 ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ICE ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਚਾਰਟਰਡ ਫਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਰਜੀਆ ਤੋਂ ਅਰਮੀਨੀਆ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਥੋਂ ਦਿੱਲੀ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਹਿਰਾਸਤ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੂੰ ਹੱਥਕੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇੜੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਹੋਸ਼ ਉਡ ਗਏ। ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵਾਲੇ ਉਸਨੂੰ ਲੈਣ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
❖ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੀੜਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਰੋਸ
ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੁਖਮੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਿਆ, ਉਹ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਦਦ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।”
ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੋਸਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਦੌਰਾਨ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਸੀ। “ਉਸਨੂੰ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕੁਰਸੀ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸੌਣ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਸਤਰਾ। ਉਹ ਫਰਸ਼ ’ਤੇ ਸੌਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਸੀ।”
❖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ
ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਮੂਲ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ 73 ਸਾਲਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਹਿਲਾ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਗੁਜਾਰੀ, ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕੱਢਣਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ।
❖ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ
ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਝਲਕ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਰੋ ਪਿਆ। ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾ ਚੁੱਕੀ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਹੁਣ ਬੁੱਢੇਪੇ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਅਣਸੁਣੇ ਦਰਦ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਜੀਤੀ-ਜਾਗਦੀ ਮਿਸਾਲ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
